کالیپر ترمز چیست و چه نقشی در ایمنی و عملکرد خودرو دارد؟

فهرست محتوا

کالیپر ترمز در خودروهای سبک و سنگین به صورت متفاوت طراحی شده است در حالی که عملکرد آن مشابه می باشد. این قطعه در کنار اجزایی همچون دیسک، لنت و پیستون ترمز سبب ایجاد نیروی اصطکاک لازم برای کاهش سرعت خودرو می شود. در نتیجه با خراب شدن کالیپر ترمز کارایی سیستم ترمز کاهش پیدا کرده و ایمنی خودرو به خطر می افتد. برای شناخت ساختار، عملکرد و علائم خرابی کالیپر ترمز، پیشنهاد می کنیم با این مطلب همراه باشید.

وظیفه کالیپر ترمز چیست؟

یکی از مهم ترین اجزای سیستم ترمز، کالیپر ترمز می باشد. وظیفه این قطعه مدیریت سرعت و توقف خودرو می باشد به این صورت که نیروی وارد شده از پدال ترمز را به لنت ها منتقل می کند و سپس لنت های ترمز را به دیسک یا کاسه چرخ می چسباند و باعث ایجاد نیروی اصطکاک لازم برای کاهش سرعت خودرو و توقف آن می گردد. کالیپر ترمز از اجزای مختلفی تشکیل شده که هر کدام وظیفه مشخصی در تأمین ایمنی و عملکرد مؤثر سیستم ترمز دارند.

دو نوع اصلی کالیپر ترمز شامل انواع تک پیستونه و دو پیستونه می باشد. در چرخ های جلوی خودرو از کالیپر ترمز دو پیستونه استفاده می شود و کالیپرهای تک پیستونه در چرخ های عقب خودرو کاربرد دارد چون در چرخ های عقب نیروی ترمز کمتری نیاز است.

عملکرد کالیپر ترمز

وقتی راننده پدال ترمز را فشار می دهد، نیرو از طریق سیلندر اصلی به کالیپر منتقل می شود تا پیستون های آن باعث فشرده شدن لنت ها به دیسک یا روتور شوند و سرعت خودرو را کاهش دهند. همچنین، کالیپر ترمز در سیستم ترمز باز و بسته می شود و تغییرات فشار را کنترل می کند تا ترمز به صورت متوازن عمل نماید و احتمال قفل شدن چرخ ها کاهش پیدا کند. به عبارت دیگر، بدون وجود کالیپر، سیستم ترمز خودرو، کارایی ندارد.

امروزه پیشرفت فناوری باعث شده تا کالیپرهای ترمز بهبود یافته و در طراحی ها و ویژگی های پیشرفته ای عرضه شوند. این پیشرفت ها شامل سیستم های ضد قفل ABS و ترمزهای الکترونیکی مانند ESC می باشد که در کنار کالیپرهای پیشرفته، عملکرد سیستم ترمز را بهبود بخشیده و در شرایط خطرناک، ایمنی خودرو را تضمین می نمایند.

اجزای تشکیل دهنده کالیپر ترمز

بدنه کالیپر
پیستون ها
رگلاتور
فنر برگشت
لنت های ترمز
روغن ترمز

بدنه کالیپر

در بدنه کالیپر که به صورت یک محفظه طراحی شده سایر اجزای کالیپر قرار دارد. جنس بدنه از آلومینیوم یا فولاد است و وظیفه آن، حفاظت و نگهداری از اجزای داخلی می باشد.

پیستون ها

پیستون ها به عنوان قطعات متحرک کالیپر، فشار روغن ترمز را به لنت های ترمز انتقال می دهند. جنس پیستون ها از برنج یا آلومینیوم می باشد و در ترمز کردن و رها کردن لنت های ترمز، نقش اساسی دارند.

رگلاتور

این قطعه از کشیده شدن لنت های ترمز روی روتور جلوگیری می کند و به این صورت مانع فشردن زیاد لنت ها و خرابی زودرس آنها می گردد. رگلاتور از پلاستیک یا فلز ساخته شده است.

فنر برگشت

فنر برگشت پیستون ها را به موقعیت اولیه خود پس از ترمز باز می گرداند. این فنر در ایجاد حرکت برگشتی پیستون ها نقش دارد و جنس آن معمولا از فولاد است.

لنت های ترمز

لنت های ترمز سرعت خودرو را کند می کنند و این کار را با ایجاد اصطکاک با روتور انجام می دهند. جنس لنت ها معمولا از سرامیک یا فلز می باشد و در ایجاد نیروی ترمز و کاهش سرعت خودرو اثر گذار هستند.

روغن ترمز

این مایع سیال نیروی پدال ترمز را از طریق شیلنگ های ترمز به کالیپر منتقل می کند. روغن ترمز از روغن معدنی یا روغن مصنوعی ساخته می شود و در ایجاد فشار لازم برای ترمز کردن لنت های ترمز نقش دارد.

همه اجزای کالیپر ترمز با همکاری یکدیگر، عملکرد صحیح سیستم ترمز را فراهم می کنند.

انواع کالیپر ترمز

کالیپر ترمز به کالیپر شناور و کالیپر ثابت تقسیم می شود. وظایف این دو نوع کالیپر مشابه هم می باشد ولی در عین حال رویکردهای متفاوتی را برای ایجاد اصطکاک و ترمز کردن روتورها استفاده می کنند.

1-کالیپرهای شناور

در این نوع کالیپر دو پیستون در ناحیه داخلی روتور قرار دارند. عملکرد این پیستون ها به این صورت است که وقتی راننده پدال ترمز را فشار می دهد، پیستون ها کالیپر را فشرده می کنند و سپس به روتور فشار وارد می نمایند. همین فشار باعث ایجاد اصطکاک و ترمز کردن روتور می گردد. توجه داشته باشید که این فشار با همکاری لنت ترمز ایجاد می گردد و سیستم ترمز کمک می کند تا عملکرد بهینه ای داشته باشد. کالیپرهای شناور معمولا در خودروهای عمومی و مصرفی کاربرد دارند.

2-کالیپر ثابت

همانطور که از نام این نوع کالیپر پیداست، کاملا ثابت بوده و حرکتی ندارد و پیستون های کالیپر هم در نقاط بیرونی و داخلی روتور قرار دارند. عملکرد این اجزا به این صورت است که با فشار دادن پدال ترمز، پیستون ها فشرده شده و سپس به روتور فشار وارد کرده و در ادامه فرآیند ترمز کردن انجام می شود.

کالیپرهای ثابت هزینه بالایی دارند و به همین دلیل بسیاری از تولیدکنندگان خودرو در خودروها از این نوع کالیپر استفاده نمی کنند و کاربرد آن را به خودروهایی با نیازهای خاص یا عملکرد بالا محدود می سازند. به عبارت دیگر، انتخاب این دو نوع کالیپر به هزینه، عملکرد مورد نظر، نوع خودرو و کاربری آن بستگی دارد.

عواملی که منجر به فرسایش یا خرابی کالیپر می شود

عوامل مختلفی از قبیل آلودگی محیطی، تغییرات دما، رطوبت محیط، سایش طبیعی و عدم نگهداری مناسب، می توانند سبب فرسایش یا خراب شدن اجزای کالیپر ترمز شوند.

جمع بندی

سیستم ترمز خودرو یکی از مهم ترین سیستم های ایمنی در خودرو محسوب می شود. کالیپر ترمز با اجزای تشکیل دهنده اش به کاهش سرعت وسیله نقلیه و توقف آن کمک می کند. این قطعه پیچیدگی های خاص خود را دارد ولی کارکرد آن بسیار ساده است. به این صورت که کالیپر ترمز پذیرای لنت های دو سمت دیسک یا روتور ترمز می باشد و آن ها را در جای خود نگه می دارد. همچنین این قطعه از پیستون های مخصوص برای تبدیل فشار روغن ترمز به اصطکاک روی روتور استفاده می کند. هدف کالیپر ترمز فشردن لنت های ترمز روی روتور است تا خودرو متوقف شود.